ESTONYA

ESTONYA

Cemil KIRIM

ARMASI

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ÖZET:

Estonya’nın tanıtımı ve eğitim sistemiyle ilgili bilgilerin paylaşılması amaçlanmaktadır.

 

Estonya  Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa 'da bulunan bir Baltık devletidir.

Batısında ve kuzeyinde Finlandiya Körfezi, doğusunda Rusya Federasyonu ve güneyinde ise Letonya Cumhuriyeti  ile sınırları vardır.

 

™ Resmi İsmi: EESTİ VABARİİK

™ Başkent:TALLİNN

™ Bağımsızlık günü: 20 AĞUSTOS 1991

™ Yönetim:PARLAMENTER CUMHURİYET

™ Nüfus: 1.600.000 ( 2012 tahmini)

™ Yüzölçümü:45,228 km2

™ Resmi Dil:ESTONCA

™ Para Birimi: EURO

 

 

TALLİNN

 

 

FİZİKİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİ

 

 

 

Estonya Baltık Denizi'nin doğu kıyılarında, rakımı 50 metre olan bir alandadır.

Çoğunluğu kireç taşı ile kaplı ülkenin %47'sı ormanlardan oluşur. 

Denize, çoğunlukla bataklık olan, 3.794 kilometre kıyısı vardır.

Ülke topraklarını sulayan akarsuların büyük bir kısmı kuzeye doğru akarak Finlandiya Körfezi’ne dökülür.

Estonya çoğunluğu çok küçük olan 1.400 tane göle sahiptir. Bunlardan en büyüğü 3.555 km² olan Peipsi  Gölü 'dür. Çam , köknar,huş ve kavaktan meydana gelen ormanlar ise ülke topraklarının üçte birini kapsar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Estonya topraklarında geçmişteki buzulların tesiri yaygın olarak görülür . Güney kesimleri buzul tepelerle kaplıdır.

Ülke topraklarının kuzeyinde ise buzullardan arta kalan tortulardan meydana gelmiş dar ve uzun yükseltiler yer alır.

Estonya'nın iklimi ise ılımandır. Ortalama sıcaklık yazın 17°C, kışın -5°C civarında seyreder.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Atlas Okyanusu’nun kuzeyinde esen siklonlar kışın sıcak , yazın serin hava kütleleri taşır.

Yıllık yağış miktarı 610-710 mm arasında değişir.

Ülkede 1.500'e yakın ada vardır ve bunlardan Saaremaa ve Hiiumaa en büyük olanlarıdır.

 

 

 

Saaremaa Adası

™ Başkent  : Kuressaare

™ Tüm adanın 39.000 'den fazla nüfusu vardır.

™ Estonya’nın en büyük adasıdır.

™ Riga Körfezi ve Baltık denizi ile çevrilidir.

™ Yarımada  SÖRVE(adanın güney kısmı)

™ Ada da ormanlık araziler geniş yer kaplar.

™ Adanın simgelerinden birisi  ARDIÇ ağacıdır.

 

HİİUMAA ADASI

™ Estonya ‘nın  ikinci büyük adasıdır.

™ En büyük şehri KARDLA ’ dır.

™ Yüzölçümü: 989 km ²

™ Nüfusu ise 9 bin civarında olan bir Baltık denizi adasıdır.

 

 

TARİHİ

Estonlar, binlerce yıl önce Urallardan bulundukları bölgeye göç etmişlerdir.

Konuştukları dil Ural Altay Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri grubundandır. Finliler ve Macarlarla tarihi yakınlıkları vardır.

Estonya; tarihin değişik dönemlerinde Danimarka, İsveç, Polonya ve Rusya egemenliği altına girmiştir.

Estonya kelimesinin bölgenin Baltık denizinin doğusu olması nedeniyle doğuda yaşayanlar manasında Eastern'den türediği söylenir.

Çarlık Rusya’sının devrilmesiyle Estonya, 24 Şubat 1918'de bağımsızlığını ilân etmiştir. 1940 tarihinde Estonya Sovyetler Birliği'ne katılmıştır.

1941-1944 arası Nazi işgali dışında 1991'e kadar Sovyet egemenliğinde kalan bir ülkedir.

Sovyetler Birliği'nin en zengin cumhuriyetlerinden biriydi.

Sovyetler Birliği'nden ilk ayrılan ülkedir.1991 yılında bağımsızlığını tekrar ilan etmiştir.

 

™ Ülke, 29 Mart 2004'te NATO'ya, 1 Mayıs 2004 tarihinde ise Avrupa Birliği'ne katılmıştır. ™ Avrupa Birliği’ne dördüncü genişleme dalgasında katılan ülkelerden birisidir.

 

                                                                        

 

BEŞERİ COĞRAFYA ÖZELLİKLERİ

 

Ekonomisi sanayiye dayalıdır. Tarım da ekonomiye önemli katkıda bulunur. Toprakları tarıma elverişli olmadığından bitki üretiminin yaklaşık yarısı hayvan için yetiştirilen otlardır.

Hayvancılık gelişmiş olup, daha çok sığır ve domuz beslenir.

Ülke sanayinde petrol ve petrol ürünleri önemli yer tutar. Şeyl petrolü işleme sanayi, sentetik gaz üretiminin yanı sıra sanayi için gerekli termal elektrik enerjisi üretimi açısından da önemlidir.

Petrole dayalı kimya sanayi benzin, yapıştırıcı maddeler,  reçine formaldehit ve deterjan gibi ürünleri içine alır.

ŞEYL

 

 

 

Estonya ekonomisi hızla gelişen, birçok Finlandiya menşeli firmanın yatırım yaptığı bir yapıdadır.

Estonya ekonomisi özellikle Bilişim Teknolojisi alanında güçlüdür.

Kişi başına düşen gayri safi milli hasılası 12.300 Amerikan Doları ile Baltık Ülkeleri arasında en yüksek olanıdır.

ESTONYA ‘NIN GURURU SKYPE

 

 

 

 

 

Madenler

En önemli maden kaynağı petroldür.

Petrol devlet tarafından çıkarılır ve işletilir.

Önemli miktarda bulunan turba rezervlerinin yanında yüksek kaliteli fosforit, kireçtaşı, dolomit, marn ve kil yatakları da vardır.

 

Nüfusun Dağılışı

Estonya nüfûsunun % 65’ini Estler, % 28’ini Ruslar, % 3’ünü Ukraynalılar meydana getirir.

Nüfûsun büyük bölümü sanayinin ileri olduğu kuzey kesiminde toplanmıştır.

Etnik gruplar: Estonya% 68.7, Rusya% 25.6, Ukrayna% 2.1, Belarus% 1.2, Fin% 0.8, diğer% 1.6 (2012 nüfus sayımı)

 

 

 

Dini İnançların Dağılışı

% 13,6 Estonya Evancelikal Lüterci Kilisesi

 % 12,8 Ortodoks Kilisesi

Yaklaşık 6.000 Babtist

Yaklaşık 5.700 Roman-Katolik

Yaklaşık 1.900 Yahudi

Yaklaşık 1.300 Müslüman

Ülkede az sayıda Protestan ve Pagan da mevcuttur. Estonya dünya üzerinde oran olarak en yüksek dinsiz nüfusa sahiptir. Halkın %75.7 sinin herhangi bir dini inancı yoktur.

 

Ülkenin Yaş Ortalaması

0-14 yaş:% 15.3
15-24 yaş:% 12.6
25-54 yaş:% 41.2 
55-64 yaş:% 13
65 yaş ve üzeri:% 18

Estonya Eğitim Sistemi

 

 

Bu sisteme göre, anaokulundaki öğrenciler, 5 ve 6 yaşla birlikte anaokulu/anasınıflarına başlamaktadırlar. Bunu ise 9 yıllık zorunlu öğretim dönemi takip etmektedir. Bu dönemin ilk 6 yılı ilk okul, diğer üç yılı ise, ikincil alanın zorunlu öğretime dahil edilen birinci kısmıdır. Ancak bunlar birer kampüs okul türünde olup, öğrenciler değişik yaş gruplarına göre farklı binalardaki ilköğretim okullarına aynı kampüste devam etmektedirler. Bu zorunlu öğretim dönemine başlama yaşı ise, 7 yaştır.

 

16 yaşla zorunlu öğretim dönemi bitmekte ve lise (Gümnaasium) ve meslek okulları (Kutsekeskharidus) bunu takip etmektedir. Liseden sonra 2 yıl süreli mesleğe yönlendirme (Kutsekeskharidus) basamağı gelmektedir. Bu meslek okulları veya mesleğe yönlendirme okulları zorunlu öğretimden sonra iki basamak halinde eğitim sistemi içinde yer alırlar. Bundan sonra ise devlet sınavı yapılır. Öğrencilerin meslek yüksek okullarından üniversiteye geçiş hakları vardır. Yüksek öğretim, lisans öncesi, lisans, master, bakalorya, doktora veya residentuur (danışman temsilci) başlıklarında akademik ünvanlar vermektedir.

 

Zorunlu Eğitim Süresi: 11 sene (Estonya halkı,Küba ile birlikte dünyada en yüksek okuma yazma oranına (%99,8) sahiptir.)

Gayri safi milli hasıladan ( GSMH) eğitime ayrılan pay: % 5.3

Konuşulan Diller: Resmi dili Estonca ( Fince’yle akraba bir dildir). Ayrıca Rusça ve İngilizce ülke içinde ağırlıklı olarak konuşulan dillerden biridir.

Estonya Yetişkinler Eğitimi

Estonya Yetişkin Eğiticileri Derneği (The Association of Estonian Adult Educators- AEAE) ANDRASEstonya’nın  hükümete bağlı olmayan bir örgütü olup, yaşam boyu öğrenme düşüncesini yaygınlaştırmaktadır. Estonya’da yetişkin öğreticileri öğretimini ve “Yetişkin Öğrenenler Haftası”nı organize eder. (AEAE) ANDRAS, Estonya’da yetişkin eğitimi niteliklerini belirlemektedir. Yetişkin Eğitimcilerinin Eğitiminde yer alacak niteliksel standartların hazırlanmasında 5 yıllık uygulamalara sahiptir. Bu örgüt “yetişkin eğitiminin” farklı branşlarını temsil eder ve andragoji alanındaki üyelerin yeterliklerini geliştirmeyi amaçlar. Non-formal eğitime odaklanmıştır. Hem formal hem de non-formal (devlete bağlı olmayan örgütler) öğretim kurumları, açık üniversiteler, yetişkin liseleri ve benzerlerinden oluşan 56 üyesi bulunmaktadır.

 

İşlevleri nelerdir ?

Yapı:

Genel topluluk 56 üyeden oluşmaktadır. Yönetim kurulunda 5 üye bulunmaktadır. Bir başkan ve üyeler (genel sekreter, yetişkin öğreniciler haftası koordinatörleri)

Temel etkinlik alanları: Eğitim politikasını biçimlendirmede kısmen aktif rol oynar. Ayrıca Öğretim seminer ve konferanslarının organize edilmesi, yetişkin eğitimi ile ilişkili bilgilerin toplanması ve yaygınlaştırılması, eğitim araştırmalarının gerçekleştirilmesine çalışır.

Temel Etkinlikler:

Yetişkin öğrenicilerin haftası (Adult Learners Week):

Amaç, yetişkin evreni içinde öğrenmeyi desteklemek, öğrenme ve çalışma ile ilişkili her hangi bir bilgiyi yaymak, öğrenme, öğretme ve eğitimde dikkat çekici bir örnek oluşturan birey ve kurumların varlıklarını tanımak. Bu hafta, Eğitim ve Bilim Bakanlığı ile yapılan ortak çalışmalarla organize edilir.

Yetişkin Öğrenici Haftalarındaki Temel Olaylar: Açılış seramonisi, bireylerin ve kurumların önde gelen başarılarını yetişkin eğitiminde tanımak, onaylamak, yöresel düzeyde yetişkin eğitimi formundaki işlevler

 

Yetişkin Eğitimi Formu

Bu forum, yetişkin eğitimi sağlayanların bulunduğu yerlerdeki yöresel otoriteler, çalışanlar ve sosyal partnerlerden oluşur ve onların fikirleri burada paylaşılır. Kişilerin, bilinçlerine yaşam boyu öğrenme kavramının sokulması amaçlanır. Katılanlardan kendi fikirlerini paylaşmaları ve kendi etkinliklerini göstermesi istenir.

 

Yetişkin Eğiticilerinin Nitelikleri:

Yetişkin eğiticilerinin profesyonel nitelikleri, bir yetişkin eğiticisinin profesyonel standartlarından beklenen dizilerle belirlenir.

 

Uygulama Alanları

1)Çalışanlardan beklenen niteliklerin saptanması

2)Öğretim ve ders programlarının belirlenmesi

3)Sınav ve değerlendirme ile ilgili profesyonel niteliklerin belirlenmesi

4)Uluslar arası profesyonel niteliklerle ilgili dokümanların karşılaştırılması

ANDRAS’ın katıldığı uluslararası projeler

Beş Grundvig Projesi Partneridir:

1. Yaşam boyu eğitimde uygun yöntemlerin tanıtımı

2. Vatandaş okulları: Yetişkin eğitimindeki yeni alanlar / küçük köyler kendi geleceklerini geliştirirler

3. Grundvig yetişkin öğrenici haftası ile canlandırılır

4.Yetişkin öğrenicilerde, esnek öğrenme ortamı

5.ASSET (Avrupalı öğretmenlerde ilave becerilerin desteklenmesi)

 

Türkiye - Estonya İlişkileri

Diplomatik ilişkileri 1 Aralık 1924 tarihinde imzalanan Dostluk Anlaşması ile kurulmuştur.

Ülkemizin Tallinn’de yerleşik ilk Büyükelçiliği 1935 yılında açılmıştır.

Türkiye,Estonya’nın NATO üyeliğine destek vermiştir.

Estonya’nın 1944 ‘te SSCB tarafından ilhakı ülkemiz tarafından tanınmamıştır.

Estonya'nın Türkiye'de üç tane fahri konsolosluğu bulunmaktadır.

 

Estonya’ya İhracatta Başlıca Maddeler:Elektrikli makine ve cihazlar,giyim eşyası ve aksesuarları,nükleer reaktörler,kazan ,makine ve cihazları demir ve çelikten eşyalar…

Estonya’dan İthalatda Başlıca Maddeler:Demir ve Çelik,plastik ve plastikten mamul eşyalar,boya,macun,cam eşyalar…

30 Turkey 9.7

 

 

Önemli Şehirleri

 

TALLİNN(başkent)

TARTU

NARVA

KOHTLA-JARVE

PARNU

 

 

 

 

 

TARTU ŞEHRİ

 

TARTU ÜNİVERSİTESİ

 

NATİONAL PARKS OF ESTONİA

 

 

NARVA ŞEHRİ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KAYNAKÇA

 

Allen, J. E., Jr. (1970, February). Conference for all as the goal for secondary education. Paper peresenteed at the meeting of the national Association of Secondary School Principles, Washington, DC.

Aydın, H. ve Güntürk, R. (2003). Türkiye’de Yetişkin Eğitimi ve Yaygın Eğitim. Türkiye Araştırmalar Merkezi Vakfı, Duisburg-Essen Üniversitesi. Essen, Mart.

Aydın, G. ve Güntürk R (2003) Türkiye’de Yetişkin Eğitimi ve Yaygın Eğitim: International Perspectives in adult education

Devlet İstatistik Enstitüsü Genel Nüfus Sayımı http://www.die.gov.tr/nufus/02012002T2.jpg

http://www.Turkishstudent.com.tr/